Natuurlijk Organiseren Deel 1: Bouwen aan innovatiekracht en wendbaarheid met de wetten van de natuur

Succesvol innoveren, dat vraagt nogal wat van organisaties. Niet voor niets komen de meest impactvolle innovaties van start-ups en niet vanuit het MKB of Corporates. Sterker nog: het overgrote deel van de directeuren en CEO’s geeft toe dat ze te weinig succesvol innoveren. En dan te bedenken dat continue innovatie steeds belangrijker wordt, als je de organisatie in leven wilt houden… Zeker als je weet dat de verwachte, gemiddelde levensduur van product-markt-combinaties nu slechts tussen de 5 en 15 jaar ligt. En de grote disruptieve technologieën moeten hun grote impact nog gaan maken!
Zowel in de structuur als de cultuur van organisaties mogen we serieus aandacht gaan besteden aan innovatiekracht en wendbaarheid. Maar waar te beginnen? Zijn er werkwijzen die passen bij de toenemende complexiteit in onze omgeving en afnemende medewerkersbetrokkenheid (en daarmee afnemende innovatiekracht van werknemers)? In twee delen “Natuurlijk Organiseren”, gaan we op ontdekkingstocht, hoe de natuur ons aanwijzingen en richting geeft in deze uitdaging.

De ingrediënten van wendbaarheid

Vandaag Deel 1. Hoe creëren we een structuur en cultuur waar creatiekracht en innovatiekracht vrij kan komen? Een wendbare organisatie.
We zien dat organisaties die goed naar de wetten van de natuur kijken, slim kunnen investeren in wendbaarheid. Ze geven dan met name aandacht aan:

1. Een betekenisvol hoger doel

Een betekenisvol hoger doel, waar mensen met bezieling aan willen bijdragen. Welke bijdrage levert de organisatie aan het ecosysteem? Aan de maatschappij, de natuur? Of draait het nog alleen om het ego-systeem, om winstmaximalisatie, materie, status en invloed?

2. Autonomie en beslissingsbevoegdheid

Zodat mensen de ruimte en het vertrouwen krijgen om met plezier te kunnen werken en innoveren. Zonder trage besluitvorming, volledig zelforganiserend. Zoals een boom de ruimte nodig heeft om te kunnen groeien en voldoende licht op te vangen.

3. Focus op Potentie & een Positieve cultuur

Werken met de grootste talenten van mensen. En de potentie van mensen als uitgangspunt nemen. Het gaat er niet alleen om wat mensen nu goed of minder goed doen. Het gaat om wat ze zouden kunnen bereiken als ze zich volledig kunnen ontplooien. Behandel ze niet als eikels, maar als potentiële eiken!
Het creëren van een positieve cultuur past hier perfect bij. Zoals de ganzen tijdens het vliegen naar elkaar aanmoedigend gakken, kunnen we dit ook in organisaties veel meer hanteren. Nu ligt veel focus op de prestatie en het beoordelen van de prestatie. Terwijl vele onderzoeken uit de positieve psychologie ondertussen bewijzen dat juist het aanmoedigen van ontwikkeling voor de beste prestatie zorgt. Het beoordelen werkt averechts, het zorgt per definitie voor minder verbinding tussen medewerker en manager.

4. Heelheid

Helemaal jezelf mogen zijn. De professionele maskers af mogen zetten, want het ego zorgt voor tegennatuurlijk gedrag, schadelijk voor het ecosysteem. We putten dan onze resources uit: de natuur en onze medewerkers (1 op de 7 Nederlanders heeft immers Burn-out klachten). Een veilige en geborgen omgeving, vormt de voedingsbodem voor persoonlijke ontwikkeling naar meer verbinding met je ware natuur en meer verbinding met je collega’s. Ruimte en veiligheid om uit fouten te mogen maken (voorwaarts falen) en uit je comfortzone te durven gaan. Daar ligt namelijk ieders ontwikkeling. Door coaching, uitdagingen en begeleiding, krijgen mensen de nodige voeding om te kunnen opbloeien.

5. Zelforganisatie & Verbinding

Het zelforganiserende vermogen zit in de natuur en dus ook in de natuur van mensen. Het geheim van zelforganisatie zit in de connectie tussen mensen, de verbinding. Teams, die gewend zijn aan de klassieke orde van de manager (die stuurt en controleert), maken een soort Hero’s Journey mee. Een natuurwet dicteert dat crisis, of chaos, noodzakelijk is om een nieuwe, meer natuurlijke en zelforganiserende orde te laten ontstaan. Via chaos, naar chaorde, naar een zelforganiserende orde die spontaan ontstaat. Het is niet te voorspellen wanneer, net zoals het punt waarop water gaat koken en waterdamp wordt. Een nieuwe orde.

6. Diversiteit

In de natuur zorgt een grote diversiteit binnen een ecosysteem voor een bloeiend systeem en een mooie balans. Die diversiteit zien we ook terug bij roedels en groepen dieren. Hier zorgen bijvoorbeeld de verschillende generaties voor een belangrijke balans. De jonge dieren zorgen voor adaptiviteit. De volwassenen voor werkkracht, productiviteit en bescherming. En de ouderen voor stabiliteit en begeleiding.
Dolfijnen zijn van nature zeer adaptief en sociaal. Zij passen zich continu aan een nieuwe omgeving aan. De groepssamenstelling, de leider en de jachttactiek wijzigt met de veranderende omgeving. Zij benutten elkaars talenten en dus de diversiteit in de groep optimaal.

7. Bewustzijn

Ook verbinding met jezelf is belangrijk. Bewustzijn en helemaal in het NU zijn net zoals de dieren en planten/bomen altijd in het NU zijn. Dit opent de mogelijkheid om zelf en samen in een creatieve (flow) staat te komen. Een staat waarin je de zich ontvouwende toekomst samen vormgeeft. “Theorie U” is een proces dat hier goed ingezet kan worden. Bewustzijn geeft je ook toegang tot het ervaren van het volledige ecosysteem waar je je in bevindt. Het micro-systeem van je team, je organisatie tot het grootste systeem: het universum. Door jezelf in het systeem te kunnen ervaren, worden jouw constructieve en destructieve invloeden direct zichtbaar voor je. Deze inzichten zullen analyses, zal jouw brein, je niet kunnen bieden.

8. Evolutie is voorwaarts falen

Wanneer een dier migreert naar een slecht passende omgeving of de huidige omgeving verandert ineens ingrijpend, dan evolueert het dier mee. Fouten zorgen voor evolutie. Voorwaarts falen in de natuur

9. Balans tussen inspanning & ontspanning

Ieder dier heeft zijn eigen prestatie te leveren om te overleven. Om voor veiligheid en voeding te zorgen. De leeuw moet een topprestatie leveren om een buffel of antilope te doden. Zo zie je dat de leeuw een natuurlijke balans creëert door voor en na die intensieve inspanning veel te rusten om op te laden, te herstellen en ook bonden met zn vrouwtje. De balans tussen inspanning & ontspanning is bij ons mensen vaak volledig zoek. We spannen veel te veel in, terwijl we juist in een staat van ontspanning, vertraging en verstilling, komen tot de meest waardevolle inzichten, nieuwe dromen en richting. We worden veel effectiever, omdat we ons meer gaan richten op de juiste dingen doen. Nu word vaak vooral van ons gevraagd om de dingen juist te doen. Efficiënter werken. Dat is meer de ouderwetse, industriële taal.

10. Natuurlijk Leiderschap

Een leiderschapsstijl die pas bij de realiteit waar je in leeft. Die past bij hoe je de wereld ziet en ervaart. Er zijn nog veel leiders die een wereld zien van schaarste, gedreven door economische theorie over “de markt”, gedreven door geld. Zij zullen waarschijnlijk de dominante en sturende leiderschapsstijl van de volwassen leeuw en wolf laten zien. Zij moeten hun territorium bewaken voor voldoende voedsel. Er zijn ook leiders die vanuit wijsheid en ervaring leiden, zoals de oude, wijze vrouwtjesolifant: de matriarch. Zij weet precies in welk seizoen er waar eten te vinden is. Zij hebben geen territorium, maar trekken van gebied naar gebied. Zij weet ook precies of een brullende leeuw gevaarlijk is of niet, waar een jonge of volwassen olifant veel sneller in de stress kan schieten. Herkenbaar?!
Dan de leiders die de leiding uit handen durven geven aan mensen die meer talent hebben voor een specifieke fase van een project, of van het bedrijf. Leiders die de juiste mensen aantrekken, betrekken en aan het roer zetten van hun eigen domein/expertise. Leiders die investeren in diversiteit en de juiste teamsamenstelling. Dit lijkt meer op hoe de dolfijnen zich organiseren en hoe bij hen het leiderschap rouleert.
Een laatste en misschien wel meest opmerkelijke leider is de sensitieve leider. De leider die de zich ontvouwende toekomst kan voorvoelen. De leider die de juiste mensen, gebeurtenissen, verhalen aantrekt in een reeks synchroniciteiten, in plaats van in een lineair gepland proces. Deze leider opereert vanuit een hoger bewustzijn na een enorme transformatie. Zoals die van de rups naar de vlinder. De rups die zijn/haar sensitiviteit als vrij zwaar en overprikkelend kan ervaren. De worsteling, het oude moeten loslaten, vanuit inspiratie of gedwongen. Zoals de worsteling van de vlinder in de cocon. En dan het openbreken van de cocon en de prachtige, inspirerende vlinder die daaruit tevoorschijn komt. Die licht met het leven omgaat, anderen kan inspireren. En belangrijker nog: anderen kan begeleiden met hun transformatie. Deze sensitieve leider, kan na transformatie, de organisatie helpen transformeren naar de next level. De natuurlijke organisatie, waarbinnen mensen zichzelf ontwikkelen en transformeren naar hun ware natuur. Waarbinnen de zich ontvouwende toekomst samen wordt vormgegeven.

Tot slot

De natuur is maximaal wendbaar, altijd in verandering en altijd in staat van flow. Het continu aanpassen aan de omstandigheden in het ecosysteem, is wat de natuur dus van nature doet. Hoe meer we onze organisatie volgens deze natuurwetten organiseren, hoe natuurlijker en organischer we waarde blijven creëren. Innovatie zien we dan als continu aanpassen en anticiperen. En ook steeds meer creëren: de zich ontvouwende toekomst samen vormgeven.

Je zult hier waarschijnlijk al elementen van Agile, Teal, Semco, Samensturing of Holacracy in herkennen. Hoeveel van deze natuurwetten passen jullie toe in jullie organisatie? Hebben jullie de Chaos-periode al meegemaakt of zitten jullie er nog middenin?

Natuurlijk Organiseren Event

Op 22 maart organiseerden Brenda Boele en ik (Menno Braakman) het eerste Natuurlijk Organiseren Event. We organiseren een tweede editie in juni. Een tweedaagse ervaring, die de deelnemers op hun pad gaat zetten naar natuurlijk leiderschap.
Door bewust te worden van hun passie, potentieel en passie. Inzicht krijgen en ervaren wat hun ware natuur is en hoe ze de natuurwetten vóór zich kunnen laten werken. Hierdoor komt de ontwikkeling op gang naar een hoger bewustzijn en het beter-kunnen-koersen op het natuurlijk innerlijk kompas.
We nemen de deelnemers mee in een ervaring waarin we aandacht geven aan krachtige inzichten, verbinding maken met de inzichten en elkaar. En beweging door steeds meer hun pad te gaan lopen. 60% van het programma staat vast. 40% is vrij in te vullen op basis van wat uit de groep omhoog komt aan vragen en thema's.

De data en lokatie wordt binnenkort bekend gemaakt. Wil je op de hoogte gehouden worden? Laat dan hier je mailadres achter!

Lees over het Geheim van Natuurlijk Leiderschap

Lees: “Gaan we naar een toekomst zonder bestuurders?”